बँक पक्राउ परेपछि |

आजको कान्तिपुरमा प्रकाशित 'लभ ईन काश्मिर' शीर्षकको ब्लगमा क्लास बँक गर्ने बारेको लेख पढेपछि बाल्यकालमा आफुले बँक गरेको सम्झना टड्कारो भएर आयो । यस्ता बँकको बारेमा थुप्रै समाचार तथा लेखहरु पढेको भएपनि आज कुन्नी किन हो आफुले गरेका ति बँकको सम्झनामात्र आएन कि लेखेर तपाईहरुलाईपनि शेयर गर्न मन लाग्यो । पढेर तपाईहरुले मप्रतिको धारणा जेजस्तो बनाउनुस् स्वतन्त्र हुनुहुन्छ ।
म र मेरो टोले साथी उ ले गर्ने बँक आजकलका प्रेमी प्रेमीकाको कारण जस्तो चाहिँ थिएन । बँक भन्ने शब्दको उत्पत्ति नै भएको थिएन कि । बल्कि हामी भाग्थ्यौँ । म चेतभवनको नवजिवन विद्याश्रममा पढथेँ । कक्षा ६ मा । मेरो साथी उ क्षेत्रपाटीको जेपी हाईस्कूलमा पढ्थ्यो । उपनि ६ कक्षामा नै । कसोकसो एकदिन हामीले सल्लाह गर्याैँ क्लास नगई घुम्न जाने । मेरो बुवाआमा जनकपुरमा भएको हुँदा घरमा सोझा हजुरबा हजुरआमालाई छल्न ढाँट्न सजिलो थियो । तर उलाई भने त्यस्तो थिएन । तरपनि हामीले यस्तो निर्णय लियौँ ।
बाँसबारी घर भएका हामीमध्ये सामान्यतया म चेतभवनको स्टपमा बसबाट ओर्लिएर स्कूल जान्थेँ भने उ लैनचौरको स्टपमा ओर्लिएर क्षेत्रपाटी पुग्थ्यो । तर बँक गर्ने दिनमा भने म लाजिम्पाटमा या शँकर होटेलमा ओर्लिने गर्थेँ । अर्थात चेतभवनभन्दा एक स्टप अगाडी या पछाडि । उ भने लैनचौरमा नै ओर्लिईन्थ्यो । अनि त्यहाँ भेटेर आफ्नो गन्तव्यतिर हानिन्थ्यौँ । अक्सर नजिकै रहेको भारतीय दूतावासमा गएर दिनभर चाकलचुकल या यस्तै खेलेर स्कूल छुटेको समुहमा मिसिन दूतावासको लाजिम्पाटको व्दारबाट निस्किएर त्यहिँबाट बस चढेपछि हामी स्कूलबाटै भर्खर निस्किएका जस्ता हुन्थ्यौँ । या कहिले लैनचौरबाट विभिन्न बाटो हुँदै स्वयम्भू अनि त्यहाँबाट निर्माणाधिन चक्रपथ हुँदै एयरपोर्ट अनि पाखापाखाबाट गुह्यश्वरी, चावेल हुँदै स्कूलबाट घर पुग्ने समयमा टुप्लुक्क पुग्थ्यौँ ।
यसैगरी कहिले विश्वज्योति या जयनेपाल सिनेमाहलमा दिन बित्थ्यो । दुबैले पुरा टिकट किनेर हेर्न पैसा नपुग्ने हुँदा एउटा टिकट किन्ने अनि पहिला एकजना पस्ने । अर्काे बाहिर बस्ने । हाफ टाईममा पालो साट्ने । अर्थात भित्र पसेको अब बाहिर बस्ने, बाहिर बसेको चाहिँ सिनेमा हेर्न भित्र पस्ने । यसरी दुबैले आधाआधा सिनेमा हेरपछि घर जाने क्रममा एकार्काको छुटेको भाग सुनाउने गरेर एउटा सिनेमा पुरा गथ्र्याैँ । तर कहिलेकाहिँ हाफटाईममा मौका मिले दुबै भित्रै हुन्थ्यौं । यस्तो भएको मौकामा चाहिँ दुबैले दुबैलाई कथा भन्नुपर्ने स्थितिको अन्त्य हुन्थ्यो र साह्रै दँग पथ्यौँ ।
यसरी क्लास बँक गरेपनि हाम्रो एउटा सिद्धान्त भने थियो । त्यो थियो आईतवार चाहिँ स्कूल जाने । किनभने आईतवार हप्ताको पहिलो दिन र हप्ताको पहिलो दिन स्कूल जानुपर्छ भन्ने हाम्रो आफ्नै केटौले मान्यता थियो । तर, आईतवार सरबाट पाईने गोदाईबाट भने त्राहित्राहि हुनुपथ्र्याे । उलाई त के गर्थ्यो कुन्नी । सम्झना भएन । तर मलाई भने सरले क्लासमा देखेपछि हाजिर लिने समयमा 'मेरो प्यारो साथी बासु' भनेर बोलाउँथ्यो । म भने सँकुचनमा परेर 'यस् सर' भन्न पाउँदा नपाउँदै मेरो कन्चटको रौँ तानिई सकेको हुन्थ्यो । बाँयापट्टि केटिको लहरमा हाँसो चल्थ्यो भने मेरो मनमा ग्लानीको आगो रन्कन्थ्यो । र भोलीदेखी फेरी टाप ।
त्यो नवजीवन स्कूल निशुल्क भएपनि पढाई र कडाई राम्रो थियो । अहिले मलाई अलि ग्लानी नै हुन्छ । त्यहाँ सँस्कृत लगायत सामान्य पढाई बाहेक कारपेण्ट्र्री तथा अन्य व्यावशायिक शिक्षा र प्रयोगात्मक शिक्षा पनि दिईन्थ्यो । यि दुबै विषयमा भने म कक्षा टप थिएँ । भलै अरु मूख्य विषयमा भने सामान्य पासमात्र हुन्थेँ ।
यसरी हप्ताको पाँचदिन बँक गर्ने बानी हामीलाई परिसकेको थियो । एकदिन सँधैको झैँ बँक गरेर स्कूलबाट घर पुग्ने समयमा साँखुल्ले भएर घर पुग्यौँ । मपनि उकै घर गएको थिएँ । उ भित्र पस्यो । उको बुवा (मपनि बुवा नै भन्थेँ) भने उलाई कुरेर बस्नुभएको रहेछ । उभित्र पस्ने बित्तिकै एक लपटा हान्दै 'तँ आज स्कूल नगएर कहाँ गएको थिईस्' भनेर सोध्नुभयो । आज नमज्जाले भेद खुलेको रहेछ । हामी स्कूल नहुँदा बुवा उको स्कूलमा जानुभएको रहेछ र उ स्कूलमा नभएको थाहा पाएर रीसले आगो हुनुभएको रहेछ । उको घरभित्र पस्ने मेरो आँट आएन । नत्र मैलेपनि लपटा खान बेर थिएन । उले स्पष्टिकरण दिई रहेकै बेलामा मैले आफ्नो घरको बाटो तताएँ । म आफ्नो घरमा भने अझै भाले नै थिएँ । सोझा र नातीलाई माया गर्ने हजुरआमा बालाई नातिको करतुतबाट अनभिज्ञ मलाई सदा झैँ खाजाले स्वागत गर्नुभयो । मलाई आज भने कताकता ग्लानी भयो ।
यहि गाली र ग्लानीको कारणले अब उपरान्त क्लास छोडेर नभाग्ने भयौँ त्यहाँ उपरान्त असल विद्यार्थीका रुपमा पढदा भयौं ।

(उ मेरो बाल्यकालको असाध्य मिल्ने साथी भएकोले उको नाम सार्वजनिक नगरेको हुँ)