https://twitter.com/Chirvir

Tweet me @chirvir







Friday, October 26, 2012

फेरी अनेसो र फेरी चुनाव


बासु श्रेष्ठ
उडव्रिज, भर्जिनीया

ठिक दुई वर्षपहिले अर्थात सन् २०१० मा गठित अमेरिका नेपाल सोसाइटि (अनेसो)को कार्यकारी पदाधिकारीको अवधि समाप्त हुने क्रममा यस पटकपनि सो कार्यकारी पदाधिकारीको चुनाव हुने बेला आईपुगेको छ । अर्थात चुनाव यहि अक्टोबर २७ का दिन बेल्सभिल, मेरील्याण्ड स्थित नेपालीहरुको आफ्नै मन्दिरको हातामा हुने भएको छ । त्यसपटक अक्टोबर ३१ का दिन चुनाव भएको थियो भने यस पटक अक्टोबर २७ कादिन हुँदैछ ।

तर त्यसबेलाको चुनावभन्दा यस पटकको चुनावको वातावरण तातेको अनुभव गरिएको छ । किनभने त्यस बेला अनेसोका सभापतिकोलागी दुई प्रत्यासी थिए भने यस पटक तीन प्रत्यासी देखिएका छन् । हालका तीन मध्येका एक प्रत्यासी अनेसोको सँचार प्रमुख रहिसकेका प्रकाश नेपाललाई नाजा (नेपाल अमेरिका जर्नलिष्ट एशोसिएसन)को तत्कालिन अध्यक्षबाट राजिनामा दिएर सभापतिका प्रत्यासी बनेका नगेन्द्र पौडेलले विगतको चुनावमा पराजित गरेका थिए भने अर्का एक प्रत्यासी श्रीधर कँडेल कोषाध्यक्ष पदमा पराजयी भएका थिए । तेश्रो प्रत्यासी हुन वर्तमान कार्यकारीका उपसभापति ठाकुर पुडासैनी ।

यसैगरी द्वितीय उपसभापति तथा महासचिव पदकालागी पनि निर्वाचन हुने भन्ने सूचना अनेसो चुनाव समितिले जनाएको छ । जसमा उपसभापतिकोलागी सीता पाण्डे तथा अभिप्राय सुवेदी र महाससचिव पदकालागी श्याम लिम्बु तथा विनय अर्याल प्रत्यासी रहेको सो सूचनाले जनाएको छ ।

स्थापना कालदेखि अर्थात सन १९६७ देखि सन् २००८ सम्मको कार्यकारी पदमा एक न एकजना अमेरिकीको उपस्थिति रहने गरेको प्रथा सन् २०१० देखि रोकियो । तथापी बेन्जामिल डेभिस सल्लाहकारको रुपमा रहेको अनेसोको वेबसाईटमा उल्लेख छ । स्मरणीय रहोस् अमेरिका नेपाल सोसाईटिको स्थापना नेपालबाट विभिन्न योगदान दिएर फर्किएका अमेरिकीहरुको तदारुकता तथा सद्भावनामा स्थापना भएको हो । तर यसपटकपनि स्थानिय अमेरिकीहरुको कुनै सँलग्नता देखिएको छैन । कारण हामी नेपालीहरुले उनिहरुलाई सँलग्न गराउन नसकेको हो या उनिहरुको चासोमा कमी आएको हो या अनेसो अब आफैँ सक्षम भईसकेको छ भनेर आफ्नो सँलग्नता जनाउन छाडेका हुन् त्यो भने स्पष्ट भएको छैन । तर दुई देशका नागरिक विच आपसी सहयोग, सद्भाव र भाईचारालाई निरन्तरता दिन र कायम राख्ने हो भने उनिहरुको सँलग्नताको खाँचो छ र यो आगामी पदाधिकारीहरुले बुझ्नु पर्ने विषय हो ।

विगतको चुनावताकापनि मैले एक सुझात्मक लेख लेखेको थिएँ । त्यसकोलागी यहाँ क्लिक गर्नुहोला । त्यस लेखमा मैले सँस्थाको सदस्यताको विषयमा चर्चा गरेको थिएँ । झण्डै तीस पैतिस हजार नेपालीको बसोबासको अनुमान गरिएको यस क्षेत्रमा नेपालीहरुकै सबैभन्दा पुरानो सँस्थाको आजिवन सदस्य हाल १३४ मात्र हुनु अति उदेक लाग्दो विषय भएको छ । विगतको चुनावमा १२२ सँख्या रहेकोमा दुईवर्षभित्र मात्र १२ जनाको वृद्धि हुनु अनेसोका पदाधिकारीहरुकोलागी शोचनीय विषय हो । हेर्नुहोस् http://americanepalsociety.org/id5.html | यसले के जनाउँछ भने यस सँस्थाप्रति सबैले देखाउनु पर्ने चासो देखाएका छैनन् । कारण अनेक मध्ये एक) सँस्थाका पदाधिकारीहरु चाहिनेमात्रामा सक्रिय नहुनु २) सँस्थाको क्रियाकलापमा जनमुखी र जनचासो नसमेटिनु ३)सँस्थामा नेपाली शैलीको राजनिती हावी हुनु आदि हुनसक्छन् । तथापी सोहि वेबसाईटमा (हेर्नुहोस् http://americanepalsociety.org/sitebuildercontent/sitebuilderfiles/ans_combined_membership_2012_pdf.pdf) सन् २०११ २०१२ को सदस्य सँख्या भने ५८८ देखाईएको छ । यो आजिवन सदस्य सँख्या नभई आवधिक सदस्य सँख्यामात्र भएकोले के अनुमान गर्न सकिन्छ भने चुनावमा आफ्नो पक्षको मत बटुल्न आफन्तजनहरुलाई सदस्य बनाउन प्रत्यासीहरु कम्मर कसेर लागेकोले यसो भएको हो । तर कारण जे भएपनि आर्थिक हेराईले अनेसोलाई नै फाईदा पुगेकोमा अन्यथा लिनु हुँदैन भन्ने यस पँक्तिकारको राय छ ।

तरपनि यो चुनावको तापकक्रम किन बढ्यो त भन्ने प्रश्न सजिलै उठ्नसक्छ । यि पदाधिकारीहरुलाई सँस्थाको तर्फबाट न कुनै आय छ, न कुनै प्रत्यक्ष फाईदा छ । नितान्त आफ्नो समय खर्चिनु पर्ने थाहा हुँदाहुँदै किन केहि सिमित व्यक्तिहरुको चासोमा वृद्धि भएको छ त भन्ने प्रश्नको उत्तरमा के चाहिँ अनुमान गर्न सकिन्छ भने सँस्था आफैँ पुरानो भएकोले यसको आफ्नै प्रकारको गरिमा छ । अनि यस्तो सँस्थाको पदाधिकारी भएमा अलिकति नामपनि चल्छ, अलिकति चर्चाको विषय भईन्छ भन्ने बाहेक अन्य सटिक र गतिलो उत्तर भेट्न गाहारो हुन्छ । यसै सन्दर्भमा अहिलेका वर्तमान प्रत्यासीहरुबाटपनि अनेसोलाई अझ कसरी सँगठित र प्रभावकारी बनाउने, कसरी बढिभन्दा बढि जनसहभागिता जुटाउने, कसरी यस क्षेत्रमा रहेका झण्डै ६० सँस्थैसँस्थाहरुको माझ सक्रिय समन्वय गराउने भन्ने कसैको एजेण्डा सुनिएको छैन ।

तर दुईवर्ष पछाडी फर्केर अनेसोको मूल्याँकन गर्न निवर्तमान सचिव मुक्ति दवाडीलाई अनुरोध गर्दा उनले यस कार्यकालमा पहिलो पटक उच्च माध्यमिक विद्यालयका नेपाली विद्यार्थीहरुविच नेपाल सम्बन्धि हाजिर जवाफ प्रतियोगिता, नेपाली वर्णमालाको क्यालेण्डर प्रकाशन, अनेसो र राजदुतावासविच पहिलो पटक फुटबल प्रतियोगिताको आयोजना गर्नुका साथै नियमित समर पटलक पिकनीक र नेपालबाट आएका राजनैति व्यक्ति तथा मन्त्रीहरुसँगको एकाध राजनैतिक छलफल गरेको उल्लेखनीय उपलब्धिको रुपमा बताए । यस बाहेक अमेरिकी सरकारबाट कर दर्ताबाट खारेजीमा परेको यस सँस्थालाई पुनर्दर्ता गरिएको, कर विभागमा सन् २०१० तथा २०११ को आय विवरण प्रस्तुत गरिएको जस्ता उल्लेखनीय कार्य सम्पादन गरेको उनले बताए । स्मरण रहोस् अनुप पहाडीको कार्यकालदेखी हुँदै आएको दशैँ तिहार मेला जहाँ नेपाली परम्पराका नाचगान, सेल, रोटी अचार आदि उपलब्ध गराएर विदेशमा एक दिन र एकछिन भएपनि घरदेशको सम्झना विर्साईदिने कार्यक्रम सबैमाझ लोकप्रिय भएको थियो । तर यसपटक भने नेपालीहरुको उल्लेखित मन्दिरको प्राँगणमा निशुल्क समोसा, सेल रोटी अचार उपलब्ध गराउनुकासाथै यस लेखको चर्चाको विषय बनेको चुनावपनि सम्पन्न हुँदैछ ।

जे होस् अमेरिका नेपाल सोसाईटि (अनेसो) हामी नेपालीहरुको विदेशमा स्थापित सबैभन्दा पुरानो सँस्था हो । यो हाम्रो नासो हो । यदि यसको नेतृत्व सबल र सक्षम व्यक्तिको हातमा गए यसले हाम्रो घरदेशसँग परदेशमा बसेका हामीलाई जोड्ने राम्रो र बलियो पूलको काम गर्न सक्छ । स्थापनाकालदेखी अहिलेसम्म विभिन्न कारणले यसप्रति सिमित बाहेक बहु जनचासोमा कमी आएतापनि यसको ठिक उल्टो अनेसोप्रति जनचासोमा अभिवृद्धि होस्, आगामी नेतृत्वले कौशलता र सक्षमताकासाथ सँस्थालाई सबैको बनाउन सकोस् र यो सँस्था विदेशमा बस्ने नेपालीहरुकोलागी एक गौरवको विषय होस् भन्ने कामना गर्दै भर्खर वितेको दशैँ र आउँदो तिहारकालागी शुभकामना । अनि आगामी पदाधिकारीहरुलाई कार्यकालको सफलताको कामनापनि ।
(यो लेख तयार गर्दा गर्दै सभापतिका प्रत्यासी प्रकाश नेपाल तथा महासचिवका प्रत्यासी बिनय अर्यालले आफ्नो नाम मतदानपत्रबाट झिक्न निर्वाचन आयुक्त कृष्ण सबलाइ अनुरोध गरेको थाहा हुन आएको छ | यस सम्बन्धमा पुष्टि गर्ने क्रममा आयुक्त कृष्ण सबका अनुसार ति दुवै प्रत्यासीले समाजमा मतैक्यताकोलागि यसो गरेको भन्ने अनुरोध आफुलाई प्राप्त भएको जानकारी यस पंक्तिकारलाइ दिए |)

Saturday, October 20, 2012

एउटा रमाईलो दशैँ साँझ

बासु श्रेष्ठ
उडव्रिज

वासिँगटन डिसि क्षेत्रमा बस्ने कलाकारको सँस्था युनाईटेड नेपालले सन् २००९ देखि दशैँको पूर्व सन्ध्यामा  गर्दै आएको दशैँ ईभ कार्यक्रम यस पटकपनि जर्ज मेसन युनिभर्सिटीको एक भव्य प्रेक्ष्यालयमा सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्यो । सन् २०११ मा सो कार्यक्रम कारणवश नगरेपनि सन् २०१२ अर्थात यस पटक भने राम्रो तयारी र बन्दोबस्तकासाथ प्रस्तुत भएको थियो ।

लगभग सोह्रवर्षदेखि अमेरिकामा बसोबास गर्दै आएका तथा नेपालका चर्चित कलाकार सरोज खनालको सभापतित्वमा गठित सो युनाईटेड नेपालले दशैँ अगाडि यस्तो रमाईलो साँझ प्रस्तुत गर्दै आएको छ । यसका अन्य पदाधिकारीहरुमा कलाकार किरणप्रताप केसी, सुनिल उप्रेती, नाट्यकार नविन केसी, नृत्याँगना सारँगा श्रेष्ठ आदि रहेका छन् ।

तिनचार महिनाको तयारीपछि प्रस्तुत सो दशैँ ईभ कार्यक्रम सफल रहेको थियो । सबै कलाकारहरुले आफ्नो कामबाट विदा लिएर होस या फुर्सतको समयमा होस् नाट्य प्रस्तुतीकोलागी कडा मेहनत गरेका थिए ।

दुई भागमा बाँडिएको सो कार्यक्रमको पहिलो भाग दर्शक दिर्घाबाट लाखे नाचको प्रवेश गर्दै कुमारी पुजाबाट आरम्भ भएको थियो भने लगत्तै गौरी मल्लव्दारा दुर्गा वन्दना नृत्य, सुनिल उप्रेती, रतन सुवेदी, कर्ण दासको गीत, किशोर क्षेत्री, सुजिता, गीता तथा कृष्णको सँयुक्त नृत्य, मरिना लेपर्टको बेली नृत्य, लुना तथा नविन केसीको नृत्य प्रस्तुत गरिएको थियो भने यस साँझको मुख्य आकर्षणको रुपमा रहेको “प्रेयसीका यादहरु” दर्शकहरुले विशेष मन पराएका थिए । स्व. नारायण गोपालव्दारा गाइएका विभिन्न गीतका टुक्राहरुको सँयोजनमा गीती नाटकको रुपमा प्रस्तुत गरिएको यो नौलो प्रकारको प्रस्तुतीमा सरोज खनाल अभिनयमा अझै चुकेका छैनन् र चुक्ने छैनन् भन्ने सन्देश दिन सफल भएका थिए । सरोज खनालकै अवधारणामा निर्मित २० मिनेटको सो गीती नाटकमा उनका पार्टनर असिमाको नाट्य अनुभवको कमी प्रष्ट झल्किन्थ्यो भने सोहि कारणले सरोज खनाललाई प्रस्तुती धान्न असजिलो भएको भएपनि सरोजले कुशलतापूर्वक सो प्रस्तुती पुरा गरेको अनुभव गर्न सकिन्थ्यो । र मध्यान्तरको घोषणा गरिएको थियो ।

मध्यान्तरपछि प्रस्तुत गरिएका कार्यक्रममा महामहिम राजदुत डा. शँकरप्रसाद शर्माव्दारा राजेश हमाललाई सम्मान गरिनुका साथै अन्य कलाकारलाईपनि सम्मान गरिएको थियो । त्यसपछि अगाडि बढेको कार्यक्रममा लोकगीत गायक रामप्रसाद खनालको हास्य लोकगीत, गौरी मल्ल, लुना, नविन केसी र सारँगा श्रेष्ठ अनि राजेश हमाल र करिश्मा मानन्धर तथा आस्थाको नृत्य प्रस्तुत भएको थियो भने गोपाल नेपालको प्रहसनबाट कार्यक्रम अन्त्य भएको थियो

नेपालबाट विशेष निम्तामा आएका महानायक राजेश हमालको उल्लेखित दुई नृत्य प्रस्तुतीमा हमाल खासै जम्न नसकेको अनुभव दर्शकले गरेका थिए । नृत्यको क्रममा खासै अनुहारमा हावभावको अभिव्यक्ति दिन असफल रहेका महानायक यसरी मँचमा कहिल्यै प्रस्तुती नगरेको भन्ने थाहा हुन आयो । तर यसको सट्टा उनलाई सुहाउने एकाँकीको अभिनय गर्न लगाएको भए कार्यक्रममा निखार आउँथ्यो होला भन्ने यो पँक्तिकारलाई लागेको छ । तरपनि ति दुई नृत्यको तयारीकोलागी राजेशले तिन दिन अर्थात नेपालबाट आउने वित्तिकै विहान देखी बेलुकासम्म अभ्यास गरेको जानकारी कोरियोग्राफर नविन केसीले दिएका थिए ।

कार्यक्रमलाई निर्वाध र सफलतापूर्वक सँचालन गर्न उध्घोषकको कुशलतामापनि निर्भर गर्दछ । र यो कुशलता कार्यक्रम उध्घोषिका सुनिता सन्ज्यालमा प्रष्ट देखियो ।

मैले तिमीलाई माया गरेँ, तिमीले अरुलाई माया गर्यौ
तर उसले तिमीलाई होईन अरुलाई नै माया गर्यौ,
त्यसैले तिमीलाई.......... खुच्चिँग"

कहिले उल्लेखित हास्य मुक्तक तथा कहिले शायरी त कहिले जोकहरु सुनाएर दर्शकहरुलाई मनोरँजन दिन सफल रहेकी सँचालिका सुनिता सन्ज्याल एक पेशेवर एमसी झैँ अनुभुत हुन्थ्यो । पर्दा खुल्ने र बन्द हुने तारतम्य बिग्रन लागेको समयमापनि चलाखीपूर्ण दर्शकको ध्यान अन्त मोडेर स्थितिलाई नियन्त्रणमा लिन सफल देखिन्थिन् ।

गौरी मल्लको नृत्य तथा अन्य केहि नृत्यलाई छोडेर अधिकाँश नृत्यमा नविन केसीको कोरियोग्राफि रहेको थियो जसमा नविनको नविनता देख्न पाईन्थ्यो । नीर शाह लगायत थुप्रै कलाकारहरुको कोरियोग्राफि गरिसकेको नविन यस क्षेत्रमा सफल देखिन्छन् ।

विना आर्थिक लाभको लोभमा यि सारा कलाकारहरुले सँयुक्त रुपमा उल्लेखित कार्यक्रमहरु दशैँको पूर्व सन्ध्यामा प्रस्तुत गरेर विदेशको यस क्षेत्रमा बसेका नेपालीहरुलाई आफ्नो घर आँगनको तिर्सना मेटाई दिने प्रयास गरेकोमा ति सबै कलाकारहरु तथा आयोजक प्रशँसाको पात्र बनेका छन् ।

समग्रमा यस भेगका नेपालीहरुलाई युनाईटेड नेपालको यो कार्यक्रम दशैँ ईभले दशैँ आयो भन्ने अनुभुती दिन सफल भएको मान्नुपर्छ र आगामी वर्षहरुमापनि यस्तै र अझ राम्रा कार्यक्रमकासाथ प्रस्तुत हुन सकोस् भन्ने कामना निर्धक्क यो पँक्तिकार गर्दछ ।